قلب و کیسه‌ تامور و خاصیت لختگی خون

این قلبی که در سینه‌ی آدمی زاد است، یکی از شگفتیهای آفریدگان خداوند است و دانشمندان درباره‌ی آن چنین گفته‌اند: قلب نیرومندترین و سخت‌ترین عضله‌ی نوع بشر است. و از آن به عنوان یک تلمبه‌ی بالاآور و فشاردهنده تعبیر می‌کنند که کار گردش خون را از زمان نخستین تپش – یعنی در رحم مادر – تا زمان مرگ به انجام می‌رساند، بدون این که سست یا خسته شود، یا لحظه‌ای بیاساید و تا آخرین نفس انسان از کار باز نمی‌ایستد.

عجیب این است که خداوند کیسه‌ای چسبیده به قلب به نام پوسته درست کرده که قلب در درون آن جای گرفته است و این کیسه خود با یک پوشش دیگری به نام تامور احاطه شده است. کیسه‌ی قلب ماده‌ای ترشح می‌کند که حرکت آن را روان می‌کند تا با خودِ قلب اصطکاک پیدا نکند و دقیقاً مانند روغن یا گریس در قطعات ماشین عمل می‌کند. علاوه بر آن خود قلب با پوشش بسیار بسیار نازک و صاف به نام پوسته‌ی قلب پوشانده شده است. این پوسته که به وسیله‌ی تامور ماده‌‌ی روانکاری را ترشح می‌کند، به این خاطر خلق شده تا از اصطکاک و ساییدگی در حرکت قلب جلوگیری نماید. از دیگر شگفتی‌ها این که در خون خاصیتی هست که اگر نبود هیچ کس از ما انسان‌ها زنده نمی‌ماند، و آن خاصیت لختگی یا خون بستگی است. بدین صورت که خون وقتی با هوای بیرون برخورد پیدا می‌کند رشته‌هایی از آن تشکیل می‌شود که سوراخ‌های رو به بیرون رگها را می‌بندد. اگر خاصیت لختگی نباشد تمام خون انسان از یک زخم ناچیز بیرون می‌ریزد؛ اما به محض این که هوای بیرون از بدن به خون بزند، خون لخته می‌شود و به شکل الیافی در می‌آید که سوراخ ایجاد شده را – زخم یا هر چیز دیگر از این قبیل – به کلی می‌گیرد.

﴿ذَٰلِكَ تَقۡدِيرُ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡعَلِيمِ﴾[الأنعام: ۹۶].

«این است نظم خدای توانمند و دانا».

قلبی که یک ریز کار می‌کند، هیچ استراحتی ندارد، خون رگها را که یک بار در اعضای بدن به گردش در آمده، به دهلیز راست می‌ریزد و از آن جا به بطن راست، و سپس به ریه‌ها می‌رود تا پس از گرفتن اکسیژن به دهلیز چپ و بعد از آن به بطن چپ که این نیز از راه سرخ رگ آئورت خون را به تمام اندامهای بدن می‌فرستد، برگردد. با این حساب قلب دو دهلیز و دو بطن دارد که خون را از بدن به قلب می‌کشند و بدون سستی و خستگی آن را دوباره به بدن می‌فرستند.

دانشمندان تخمین زده‌اند که در هر تپش قلب بیشتر از ده سانتیمتر مکعب خون از قلب به بیرون فرستاده می‌شود، با احتساب هشتاد بار ضربان قلب در هر دقیقه چیزی حدود دو گالون و نیم خون پمپاژ می‌شود. برخی دیگر مقدار خونی را که قلب در هفتاد سال پمپاژ می‌کند در حدود چهار میلیون گالون برآورد کرده‌اند و این بی‌گمان برای یک عضله بسیار سرسام‌آور است.

بنابراین قلب یکی از نشانه‌های بزرگ خداوند در جهان آفرینش است، و پیامبر جدرباره‌ی آن فرمود: «أَلَا وإنَّ فی الجسد مضغهً إذا صلحَت صلحَ الجسدُ كلّه، وإذا فسدت فَسدَ الجسدُ كله».بدانید که در بدن تکه گوشتی هست که اگر اصلاح پذیرد تمام بدن اصلاح می‌شود، و اگر به فساد گراید، تمام بدن فاسد می‌شود، هان که آن قلب است.
•برگرفته از کتاب:«شگفتی خداوند در بدن انسان»

نویسنده:

استاد دکتر محمد راتب نابلسی

مترجمان:

محمد آزاد شافعی
عبدالباسط عيسى زادهانتشارات : ایلاف