در بُعد دیگر این تئوری ملاحظه میکنیم که قرآن کریم، عنصر اصلی تشکیلدهندهی ماده را که اساس و قوام آفرینش هستی گردیده و سپس به عملیهی «توسعه» پیوسته است، عنصر «دخان» میداند. از نظر قرآن، دخان یا دود و گاز متراکم، عنصر تشکیلدهندهی هسته ماده ابتدایی است.
قرآن در آیهی ۱۱ سورهی مبارکهی فصلت میگوید:
﴿ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰٓ إِلَى ٱلسَّمَآءِ وَهِيَ دُخَانٞ فَقَالَ لَهَا وَلِلۡأَرۡضِ ٱئۡتِيَا طَوۡعًا أَوۡ كَرۡهٗا قَالَتَآ أَتَيۡنَا طَآئِعِينَ ١١﴾[فصلت: ۱۱].
«و آنگاه به خلقت آسمانها توجّه کامل نمود و در حالی که آسمانها دودی بیش نبود، پس به امر تکوینی خویش فرمود که ای آسمان و زمین همه به سوی خدا در اطاعت فرمان حق به شوق و رغبت یا به جبر و کراهت بشتابید، آنها عرضه داشتند، با کمال میل به سوی تو میشتابیم».
اکنون ببینیم که نظر علم جدید در این باره چیست؟
دقیقترین نظریهیی که علم جدید در رابطه با عنصر اصلی تشکیلدهندهی مادهی ابتدایی آفرینش به آن دست یافته است، اثبات کنندهی این حقیقت است که کائنات در اصل، متشکل از عنصر «سدیم» متراکم در فضا بوده است که این ماده بعداً به اجزا و بخشهای دیگری تقسیم گردیده و خورشید، ستارگان و زمین با حجم و کمّیتهای جداگانهی خود از این اجزا شکل گرفته اند.
علم جدید از آغاز دستیابی به این نظریه در تلاش آن بود تا ماهیت واقعی عنصر سدیم را بشناسد و در این راستا تعاریف چندی برای این عنصر ارائه گردید. بعضی از آرای اولیه در تعریف آن گفتند: سدیم، گاز مشتعلی است که در درجهی حرارت بالایی قرار دارد ولی این ارتفاع حرارت در آن، به حدی نمیرسد که ماده را به نیرو و انرژی تبدیل کند. به عبارتی دیگر، میتوان گفت که این گاز در مرحلهی ماقبل اشتعال خود قرار دارد. این بررسیها همچنان ادامه یافت و با پیشرفتهای بعدی ثابت گردید که سدیم در واقع عبارت از مواد سختی است که در حالت گسست کامل قرار گرفته باشند. باز هم این نظریات راه خود را به جلو گشود و گشود تا آنکه اخیراً دانشمندان به طور قطع به حقیقت علمی سدیم دست یافته و به اتفاق آراء گفتند: سدیم گاز معلقی است که در آن مواد صلب و سختی وجود دارد.
بنابراین تنها لفظی که از نظر علمی اطلاق آن بر این ماده ممکن است، همانا تعبیر «دخان» میباشد که محتوی گاز و مادهی سخت مذکور است. بناءًاین کشف علمی، گواه دیگری بر اعجاز علمی قرآن کریم میباشد.