احیا هویت شهرها از طریق توجه به معماری بومی

دانش معماری می توان تلفیقی از فن و هنر دانست که با استفاده از علوم بسیاری همچون هندسه،اقلیم شناسی، مردم شناسی و غیره می کوشد تا با خلق و فرم دهی فضاهای گوناگون، زیست گاههای بشر را رنگ و بویی تازه بخشد. لذا معماری بومی هر منطقه نمودی برجسته از فرهنگ مردم، شیوه زندگی و شرایط اقلیمی آن منطقه می باشد. با چنین نگاهی، مقوله معماری علاوه بر تامین آسایش و رفاه مردم از طریق خلق زیستگاههای زیبا و راحت بار فرهنگی یافته و هویت یک شهر یا روستا را باز می تاباند.

بی سبب نیست که در معماری سنتی و بومی جنوب و در سواحل دریا غالب ساختمانها دارای ایوانهای عریض رو به دریا، اتاقهایی با درها یا پنجره های مقابل هم و بادگیرهای استوار بوده اند.این عناصر به منظور استفاده از شرایط اقلیمی و طبیعی برای ایجاد تهویه مطبوع در خانه های این خطه به کار گرفته شده اند. برکه ها آیینه تمام نمای شرایط جوی و نحوه تامین آب مصرفی مردم هستند. و به همین ترتیب می توان همه عناصر معماری را بخشی از فرهنگ و هویت مردم دانست.

با گسترش شهرها و پیشرفت تکنولوژی، تغییر بافت جمعیت و عواملی از این دست، معماری سنتی دستخوش تغییراتی بنیادین گشته و به مرور زمان رنگ و بوی خود را از دست داده است. هرچند این تغییرات اجتناب ناپذیر است. اما حفظ و صیانت از سیمای شهرها امری محال نیست. غرض از این گفتار این نیست که باید در زمان متوقف شده و در شرایط کنونی در فضای گذشته سیر کرد. اما جان کلام این است که باید خمیرمایه فرهنگ و سنت را در قالب تکنولوژی و پیشرفت ریخت. با پیوند دادن امروز به دیروز از طریق به کار بردن مولفه های معماری سنتی در ساختمانها می توان هویت شهرها را صیانت نمود.

عناصر و جزئیاتی نظیر درها،پنجره ها، نرده ها و مواردی از این قبیل را می توان در کلیه ساختمانها با هر نوع کاربری به گونه ای طراحی نمود که در جهت نیل به اهداف فوق به کار گرفته شوند. مجددا تاکید می شود که این گفتار به هیچ روی قصد نفی معماری مدرن را ندارد و آن را نیز در جایگاه خود ارج می نهد. لیکن غرض آن است که از سهم نادیده گرفته شده معماری بومی و سنتی سخن به میان آید.

ساختمانها عمده ترین بخش سیمای شهری هستند اما همه آن نیستند. احجام و المانهای شهری، نوع مبلمان شهری و حتی نوع و پوشش فضای سبز همه و همه سیما و منظر یک شهر را شکل می دهند. لذا برای هویت بخشی به فضای یک شهر توجه و نگاه ویژه به آنها به خصوص در قالب یک مجموعه واحد ضروری به نظر می رسد.