وبگردی مروارید مهر انلاین به نقل از سپنجا گزارش می دهد: استان هرمزگان علاوه بر آنکه یکی از محبوب ترین استان های گردشگری است، یکی از مهم ترین بنادر در کشور ما نیز به حساب می آید. محال است تا به حال نام هرمزگان به گوشتان نخورده باشد، اگر هم چنین باشد حتما از جاذبه های فوق العاده آن مانند جزیره های قشم، کیش، بندر عباس و … دیدن کرده اید.
یکی از جاذبه های منحصر به فرد هرمزگان که فقط در این استان یافت می شود، موسیقی آن است. از هرمزگان معمولا با نام مهد موسیقی ایران یاد می کنند و اگر از علاقه مندان به دنیای موسیقی سنتی هستید، هرمزگان از بهترین انتخاب ها برای مقصد گردشگری است. علاوه بر جاذبه های فراوان، هرمزگان از دیرباز محل داد و ستد کالا بوده است.
یکی از مهم ترین کالاهایی که در در این استان استفاده می شود، آلات موسیقی است؛ هنری که در بین مردم هرمزگان جایگاه بسیار با ارزشی دارد. با مروارید مهر انلاین همراه باشید، تا با این هنر دیرینه در این استان بیشتر آشنا شویم.
موسیقی هرمزگان
موسیقی سنتی در هر نقطه از ایران نمایانگر فرهنگ و هویت مردم آن دیار است.
موسیقی سنتی هرمزگان نیز از این امر مستثنی نیست.
حضور اقوام مختلف در این منطقه باعث غنی تر شدن موسیقی این خطه شده است.
نکته حائز اهمیت در موسیقی استان هرمزگان، تاثیر موسیقی آفریقایی و عربی برروی موسیقی سنتی این استان است.
شاید برایتان سوال باشد قدمت هنر موسیقی استان هرمزگان به چه زمانی بر می گردد؟ هنر موسیقی هرمزگان به شکل کنونی اش به زمان برده داری و تجارت انسان ها در این منطقه بر می گردد.
در آن زمان، بار کشتی های تجاری برده های سیاه بود و در خلیج فارس به خرید و فروش برده می پرداختند.
گاهی شرایط برای این کشتی ها خوب پیش نمی رفت و بر اثر عواملی مانند، طوفان وشرایط بد آب و هوایی مجبور به پهلو گیری در بندر های ایران می شدند. برده ها هم می توانستند از این فرصت استفاده کنند و فرار کنند.
آن ها اگر این کار را انجام نمی دانند به فروش می رسیدند. برده های سیاه در اثر غم و رنجی که داشتند، شب ها دور هم جمع می شدند و به آواز خواندن و نواختن می پرداختند.
کمتر شبی بود که آنها این کار را انجام ندهند. به مرور زمان و کم کم کاری که آنها برای رهایی از رنج و غم استفاده می کردند، رنگ و بوی موسیقی محلی به خود گرفت که در نهایت سبب خلق موسیقی در جنوب کشورمان شد.
آیا تا به حال نام ساز های محلی استان هرمزگان به گوشتان خورده است؟
از همان زمان تا کنون نیز، ساز هایی محلی مختص استان هرمزگان در این شهر وجود دارد که علاقه مندان زیادی را به خود جذب می کند. ساز هایی که در گذشته توسط این برده های سیاه نواخته می شد.
کم کم بر تعداد آن ها افزوده شد و اکنون منطقه ای مختص آنان در بندر عباس وجود دارد. در ادامه می توانید با برخی از ساز های محلی استان هرمزگان آشنا شوید.
ساز محلی هرمزگان
سورنا(ساز)
سورنا یکی از ساز های محلی استان هرمزگان است که آن را بیشتر در منطقه میناب پیدا خواهید کرد. تفاوت ساز میناب با جاهای دیگر ایران در آن است که از طول بیشتری برخوددار است. از این ساز هم برای مراسم های شادی و هم برای مراسم عزا استفاده می شود.
جوره
جوره یکی دیگر از ساز های محلی هرمزگان است. جوره در واقع نوعی دهل است که از مارساز کوچکتر می باشد. جوره همراه با مارساز، همراهی کننده سورنا هستند.
جوره، ساز شادی استان هرمزگان است؛ چرا که از آن تنها در مراسم های شادی استفاده می شود. اگر بخواهند از جوره برای مراسم های عزا استفاده کنند، آن را با سورنا همراه نمی کنند.
کسر
کسر ساز محالی استان هرمزگان است که به معنی ساز کوتاه و کوچک و یا کسر شده از دهل است.
شاید برایتان جال باشد بدانید که کسر شباهت بسیار زیادی به دهل دارد که در از دو طرف دارای پوست است و معمولا از یک طرف توسط نوازنده، نواخته می شود.
کاری که کسر انجام می دهد بسیار جالب است.
کاری کسر ایجاد شکست در بین واریاسیون های ریتم دار و شکتن ریتم های دل و پیپه است.
اگر ساز هایی که در یک گروه استفاده می شود را در نظر بگیرید، کسر آخرین چیزی است که وارد می شود.
به عنوان مثال در یک گروه ابتدا قلم جفتی ریتم آهنگ و سرعت آن را تعیین میکند، سپس دهل وارد کار شده و پس از آن پیپه می آید و در نهایت کسر نواخته می شود.
پیپه
در توضیح ساز محلی کسر، از نام پیپه استفاده کردیم.
شاید برایتان سوال باشد که پیپه چیست؟
پیپه هم مانند کسر سازی است که شباهت بسیار زیادی به دهل دارد. دو طرف آن پوست و نواختن آن از یک طرف با استفاده از چوب انجام می شود.
کاری که پیپه انجام می دهد، ان است که ضربان های ریتم را منتقل و هدایت می کند.
از سه ساز پیپه، کسر و دهل می توان با عنوان، مکمل های یکدیگر یاد کرد.
دهل ایجاد کننده ریتم اصلی است، پیپه ضربان ها را هدایت می کند و کسر در کنار آنها فضای ریتمیک ایجاد شده را تزئین و خرد می کند.
سما
آیا تا به حال نام دف را شنیده اید؟ سما همان دف یا دایره است. همان طور که شاید بدانید، سما در مراسم هایی مانند مراسم های مولودی خوانی استفاده می شود.
در این گونه مراسم ها از یک یا حتی گاهی پنج و بیشتر سما استفاده می شود. اگر له جزیره قشم رفته باشید ممکن است سما دیده باشید.
سما در جزیره قشم برای همراهی عود یا گبوس استفاده می شود.
همچنین برای گبوس از ساز های دیگری مانند زار و دهل استفاده می شود. این دو ساز در جزیره قشم کمتر استفاده می شوند و معمولا کم کاربرد تر هستند.
موسیقی سنتی استان هرمزگان
آن چه تا کنون با آن آشنا شدیم، معرفی برخی از ساز های محلی هرمزگان بود. ساز هایی که در موسیقی های محلی این استان استفاده می شود.
در ادامه به معرفی تعدادی از موسیقی های محلی هرمزگان پرداخته ایم. موسیقی هایی که برای گردشگران بسیار جذاب هستند. توصیه می کنیم در سفر به هرمزگان، موسیقی آن را فراموش نکنید.
موسیقی مطربی
موسیقی مطربی برخاسته از موسیقی زنگبار از شرق آفریقا توسط اعراب عمان به خلیج فارس آورده شده است. این موسیقی طی گذر زمان با موسیقی محلی هرمزگان ترکیب و سبک جدیدی را بوجود آورد.
در استان هرمزگان این سبک به موسیقی مطربی معروف شد. اولین موسیقی مطربی در سال ۱۹۰۴ میلادی در شهر وین اتریش ضبط شد. اولین قطعه این موسیقی در دهه چهل برروی صفحه گرامافون ضبط شد.
پس از آن استدیوهای ضبط موسیقی در این استان افتتاح شد. اولین خواننده ای که با موسیقی هرمزگانی صفحه به بازار داد علی لنگاوی از بندر لنگه بود.
با ظهور نوار کاست موسیقی سایر قسمتها شنیده شد و هنرمندان با ترکیب سبک های موسیقی، سبک های جدیدی را پدید آوردند.
موسیقی جزیرتی
علت نامگزاری این نوع موسیقی، رواج آن در جزیره قشم بود. این فرم موسیقی در جزیره قشم هنوز رنگ و بوی سنتی و اصیل خود را حفظ کرده است.علی محبوب از پیشکسوتان موسیقی جزیرتی در قشم بود.
در این سبک موسیقی، اصلی ترین و محوری ترین ساز، عود است. اکثرا در گروه های موسیقی جزیرتی، نوازنده عود به عنوان خواننده نیز ایفای نقش میکند.
ساز و دهل
قدیمی ترین و معروف ترین موسیقی محلی هرمزگان، ساز و دهل میباشد. این موسیقی صدها سال قدمت دارد و توسط نوازنده های دوره گرد نواخته میشد.
لوطی ها تا به امروز نیز این موسیقی را در جای جای این استان زنده نگه داشته اند. ساز در انواع مختلفی وجود دارد. سرنا، کرنا، شهنای و … از انواع ساز است که طول و دهانه متفاوتی دارند.
شهنای برای اولین بار به صورت رسمی در هند دمیده شد.
نوای استقلال هند در سال ۱۹۵۰ توسط بسم الله خان در دهلی نواخته شد.
در هرمزگان همراه با ساز و دهل، جره و تمبک نیز نواخته میشود.و بهترین نوازنده ها همراه با نواختن رقص سرکنگی انجام میدهند.
منبع: سایت سپنجا
