فرهنگ و هنر در بندرلنگه

در شهر بندرلنگه و حومه آن تحت عنوان وزارت فرهنگ و صنایع مستظرفه نام عمومی فرهنگ و هنر بود که این عنوان همه و سراسر کشور بدان نام دار بود ولی فرهنگ و هنر در شهر لنگه وجه خاصی داشت. باید دانست که وقتی از فرهنگ نام می بریم، شامل بسیاری از مسایل زندگی است. در شهر لنگه هنرهای زیبایی وجود داشت که سایر شهرهای مملکت و سایر بنادر دیگر از آن بهره ای نداشت و یا اگر داشت در سطح وسیع و گسترده ای نبود. به نظر اینجانب که تاریخ بندرلنگه را به تحریر آورده ام و منتظرم که هزینه آن را تامین کنم و به چاپ و انتشار آن بپردازم. هنر مردم لنگه از این قرار بوده:

1- شراع یا بادبان سازی که سالیان دراز وسیله دریانوردان شهر در براحه (2) گسترده و بافته می شد.

2- گرگور (قفسه ماهیگیری) سازی که تا کنون کم و بیش رواج دارد. (3)

3- تنظیف و تزئین صدف جز صدف معمولی که وسیله تجارتخانه حاج رئیس حسن رئیسی سعدی (4) به آلمان صادر می شد.

4- تلی (به فتح ت و شد لام) بافی و زری سازی در سطح وسیع و گسترده ای که به وسیله بانوان در خانه های خود صورت می گرفت. (5)

تعریف از فرهنگ

تعریف فرهنگ در بین علمای علم کلام و سخندانان و سخنگویان، به شرح آتی است: که فرهنگ یعنی ادب نفس، تربیت، دانش، علم و معرفت و سازندگی است.

بنابر این خواهیم دید که در میان 10 گروه وجود یافته در شهر بندرلنگه، هنر و فرهنگ گسترده ای داشته است.

5- ساخت ابزار خرید و فروش، ساخت پوشش زندگی از نظر خانه سازی، ساخت فروش و ساخت ابزار کار استوران و چارپایان که وسیله حمل و نقل و تجارت بوده اند.

6- کشتی سازی بزرگ، متوسط و کوچک

7- ساخت هوری و بهره مندی از عوامل زندگی دریایی (6)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

توضیحات:

1-مقاله فوق از جمله مقالاتی است که مرحوم استاد انجم روز، تا کنون مبادرت به چاپ آن ننموده و احتمالاً در کتاب «تاریخ بندرلنگه» که ایشان تالیف و تا کنون چاپ نگردیده. به طور تفصیل آمده است. این مقاله در آذر ماه 1382 شمسی نگاشته و در اختیار «ماهنامه مهر» گذاشته است لذا برداشت و چاپ آن با ذکر نام استاد و منبع یعنی «ماهنامه مرواریدمهر» مجاز است. (مروارید مهر)

2-براحه قزوینی متعلق به قزوینان مهاجر از عهد صفوی به بندرکنگ که پس از افول رونق تجاری و دریانوردی کنگ به لنگه انتقال یافتند و این براحه که میدانی وسیع و گسترده ای بود که تا کنون اکثر محیط آن دست نخورده است محل بافت شراع. بادبان، سایر الزار دریایی از قبیل طناب بافی کلفت برای دستور و خرمن کشتی ها و نیز برای پیوستن آن به دامن کشتی یکی مرکز بزرگ برای سازندگی و خرید و فروش بود.

3-بافت گرگور هنوز هم در برخی از روستاهای بندرلنگه مانند بستانه و غیره رواج دارد. و ماهی های گرگوری هم ماهی هایی که با گرگور سید می شود با ماهی هایی که با قلاب و تور صید می شود، متفاوت است. (مروارید مهر)

4-حاج رئیس حسن رئیس سعدی از تجار معروف و به نام بندرلنگه در قدیم بوده و همچنین از شخصیت های معتبر این شهر محسوب می شود. نوادگان آن مرحوم در حال حاضر در شهر دبی صاحب اعتبار تجاری فوق العاده ای برخوردارند و دفتر تجاری مهمی در یکی از خیابان های دبی به نام رئیس حسن رئیس سعدی دایر است.

5-تلی، از صنایع دستی بانوان هنرمند که زنان بازرگان آنها را برای خود می ساختند. (مولف)

6-هوری غالباً از تنه درختان تنومند آفریقا ... و بندر عمان به بندرلنگه و کنگ وارد می شد، مورد استفاده صیادان ماهی قرار می گرفت.