وحدت واژه ای قشنگ و رویایی است اما دستیابی به آن سخت است. نقطه مقابل وحدت تفرقه است. تفرقه به تنهایی مصیبت بزرگی است ، زیرا می تواند تبعات دلخراشی را مثل نا امنی، بی انصافی، تعصب کورو ... به همراه داشته باشد.
تجربه های تاریخی نشان داده است که هر گاه در جامعه ای وحدت حاکم بوده است در پی آن امنیت، ثبات ، رفاه، عدالت و پیشرفت نیز حاکم شده است.
جوامع سلامی امروزه در بحث وحدت با مشکل مواجه هستند و اختلاف فقهی و مذهبی آنها را در مرحله رویارویی تمام عیار قرار داده است. هزینه های اختلافی برای مسلمانان بسیار سنگین بوده است و بی گناهان زیادی قربانی این اختلافات شده اند و همین هزینه سنگین اهمیت وحت را حتی در مرحله حداقلی آن نشان می دهد.
رسیدن به وحدت اسلامی ضرورتهای متفاوتی دارد و هر یک اندیشمندان مذاهب اسلامی نظرات خاص خود را در خصوص عوامل اصلی ایجاد اسلامی دارند. اما یکی از عوامل اصلی وحدت بهرسمیت شناخته شدن تفاوت ها و رعایت حقوق مذهبی طرفین است.
به عبارت صریح تر ، در گام اول طرفین باید تفاوت یکدیگر را به رسمیت بشناسند و به آن احترام بگذارند. اگر احترام به تفاوتها نباشد، هر یک از طرفین وحدت را به گونه ای تفسیر می کنند، که وحدت بطورکامل با اعتقاد خود آنها تطبیق داشته باشد. متأسفانه عدم به رسمیت شناختن اختلافات سبب ایجاد توقعات کاذب میان طرفین شده است.
به رسمیت شناختن تفاوت ها سبب می شود که هر یک طرفین بخش هایی از طرف مقابل را جذب کند و باتغییر ماهیت آنها بهنسبت مذهب حقیقی شان ، آنها را ملاک وحدت قرار دهد.
چنین روش هایی نه تنها نمی تواند الگویی برای وحدت شود، بلکه سبب اختلافات درون مذهبی می شود و اختلافات میان مذاهب را بیشتر می کند.
اگربه تجربه وحدت در دیگر کشورها و ادیان نگاهی داشته باشیم می بینیم که آنها اساس وحدت را بر پایه تأیید بر اشتراکات و به رسمیت شناختن اختلافات قرار دادهاند. آنها سعی کرده اند که بجای تفسیر مذاهب مختلف به نفع یک مذهب دیگر ، پیروان مذاهب مختلف را به هم نزدیک کنند.
از طرفی ، رعایت حقوق مذهبی پیروان هر مذهب براساس واقعیت وجودی هر مذهب ، کمک می کند که پیروان مذاهب احساس احترام و درک متقابل کنند و این در نهایت به وحدت اجتماعی و فرهنگی ختم می شود.
کشورهایی که در گذشته در مسائل قومی و مذهبی اختلافات زیادی داشته اند و بدلیل این اختلافات شاهد جنگ های خونین میان پیروان خود در چند دهه بوده اند، اکنون بواسطه استانداردهای قید شده در وحدت توانسته اند ثبات و وحدت را در جامعه خود حاکم کنند.
جوامع اسلامی نیز باید از تجربه موفقیت آمیز دیگر جوامع در خصوص ایحاد و تداوم وحدت استفاده کنند تا در گذر زمان به وحدت پایدار و با ثبات در سطوح مختلف اجتماعی دست یابند.
