آشنایی با مدرسه علوم دینی کمالیه در جزیره قشم

سابقه تاریخی

در قسمت جنوبی جزیره قشم و در روستای کوچکی بنام (( بند حاج على )) مدرسه دینی قرار دارد که از قرنها قبل باعث افتخار مردم جزیره و نشر علوم اسلامی در جزیره قشم و حوزه های جنوبی خلیج فارس بوده است . روستای بند حاج علی در حدود چهل کیلومتری غرب شهر قشم واقع شده است و تا روستای رمکان هفت کیلومتر و تا دریا در جنوب جزیره۳ کیلومتر فاصله دارد . این روستا در حد فاصل میان سوزا و روستای رمکان واقع شده است . آنچه معتمدین و علماء در جزیره اظهار می کنند اینست که قدمت مدرسه دینی کمالیه در روستای بند حاج علی به ۳۰۰ سال می رسد که در مدت این۳۰۰ سال مدرسه دینی کمالیه مرکز نشر علوم اسلامی و زبان عربی بوده و نه تنها از جزیره بلکه از نواحی مختلف حوزه جنوبی خلیج فارس افراد مختلف برای کسب علوم دینی به این مدرسه می آمدند . مدرسه علوم دینی کمالیه توسط مرحوم شیخ محمد کمالی تأسیس گردید . ایشان تحصیلات دینی خود را در مدینه منوره و مصر به پایان رسانیده و پس از دوران تحصیل به شهر خود برگشته و این مدرسه را بنیاد نهاد و از آن زمان تا کنون علوم دینی به مذهب امام شافعی در این مدرسه تدریس می شود .

مدرسه علوم دینی کمالیه در روستای بند حاج علی در سالهای دور تعداد زیادی طلبه داشته و از رونق فراوانی برخوردار بوده است .

بطوریکه این مدرسه نه تنها در جزیره ، بلکه در کل منطقه از اهمیت بالایی بر خوردار بوده است . مرحوم سید امیر شیخ قتالی که خود از علمای بزرگ خمیر می باشد و در زمان حیاتش مدیرمدرسه علوم دینی صدر الاسلام بندر خمیر بوده است، در مورد اهمیت مدرسه کمالیه چنین نوشته است: « در جزیره قشم قدیمی ترین مدرسه، کمالیه است که بنیانگذار آن مرحوم شیخ محمد كمال بوده و دیگر مدرسه اسماعیلیه در بندر قشم و سوم مدرسه مرحوم سید محمد سید عقیل در روستای رمکان بوده است و بنده در سال ۱۳۲۸ ه. ق در قشم که استاد آن شیخ محمد اسماعیل بوده تحصیل نموده ام . مرحوم پدر من به نام سید محمد عالم مشهور به صدرالاسلام که در روستای دژگان مدرسه علوم دینی داشته و در سال ۱۲۷۰ ه. ق نزد شیخیحیی پسر شیخ محمد كمال در روستای کاروان تحصیل نموده است ». شیخ حسن خطیب امام جماعت سابق مسجد جامع شهر قشم نیز در مورد اهمیت مدرسه کمالیه می نویسد : « قدیمی ترین و بزرگترین مدرسه دینی ( در جزیره ) مدرسه مرحوم شیخ محمد کمال است که به نام بانی آن به مدرسه کمالیه معروف شده است ».

با توجه به اینکه از زمان تأسیس این مدرسه تا کنون بیش از سیصد سال می رسد ، بیشتر علمای استان هرمزگان و بعضی از علمای دولتهای عربی خلیج فارس در این مدرسه مشغول به تحصیل بوده اند هزینه اداره مدرسه علوم دینی کمالیه توسط مردم خیر اداره می شود . علومی که در این مدرسه تدریس میشود، عبارتند از : فقه ، حدیث ، صرف ، نحو ، تفسير ، اصول ، بلاغت ، توحید ، تجوید ، کتابت ، حساب ، تاریخ و علوم ادبیات . مدت تحصیل در مدرسه علوم دینی کمالیه هشت سال است و اکنون مدرسه ۶۰ طلبه دارد . در داخل مدرسه ردیفی از حجره ها دیده می شود و امکاناتی که برای تحصیل و اقامت طلبه ها در نظر گرفته شده است .

مدیران مدرسه علوم دینی کمالیه

مدیران مدرسه علوم دینی کمالیه همگی از علماء بزرگ جزیره بوده اند . با توجه به اینکه مرحوم شیخ محمد کمالی مؤسس این مدرسه می باشد ، اولاد او که همگی از علماء و معتمدین جزیره قشم بوده اند، به اداره این مدرسه پرداخته اند ، بطوریکهاین مدرسه برای سالها و نسلهای مختلف ارائه کننده خدمات دینی در منطقه بوده است. بعد از وفات شیخ محمد کمالی اولاد او شیخ زکریا و بعد از او شیخ محمد و بعد از او پسرش شیخ زکریا و بعد از او شیخ احمد و شیخ ابراهیم ، این مدرسه را مدیریت نموده اند . در شرایط فعلی مدیریت این مدرسه با شیخ عبدالرئوف نحوی است .

کتابخانه مدرسه علوم دینی کمالیه

مدرسه علوم دینی کمالیه کتابخانه ای بزرگ دارد که کتابهای موجود در آن به دو صورت خطی و چاپی است و به دو زبان عربی و فارسی است که در حدود دویست جلد کتاب خطی آن عموما به دستخط علماء بنی کمال است. در کتابخانه مدرسه علوم دینی کمالیه دو کتاب قدیمی وجود دارد که یکی از کتابها ۱۱۲۸ هجری و تاریخ کتاب دوم در سال ۱۱۹۸ هجری قمری نوشته شده است. کتاب اول نوشته عبدالله ابن شیخ محمد کمال است که آنرا در مکه تمام کرده است و کتاب دوم متعلق به محمد بن احمد شمس الدین است که ظاهرة آنرا در قشم به پایان رسانیدهاست .