نگاهی دیگر به بزرگان قدیم بندرلنگه

هر چند امروزه خوانندگان محترم ما اظهار می دارند که «بس است، این همه از گذشته و افتخارات گذشته این شهر نگویید و این کار لوث شده است بیایید و به وضع امروز این شهر بپردازید، اما باید گفت که گذشته نردبان آینده است. این است که شادروان عباس انجم روز در این خصوص می گوید... چه نشسته اید که پیش از من و تو لیل و نهاری بوده است و جای دیگری ایشان به نقل حسین بن علی (ع) اضافه می کند: «الاصيل بجود» این جمله قصار از آن بزرگوار هم شامل در یاد مانده هایی می شود که ذیلا به آن می پردازیم و هم شامل نویسنده کتاب در یادمانده ها» یعنی خانم ماندانا سایبانی ، که به چه زیبایی و اختصار کتاب یادشده را به شیوه ذیل به رشته تحریر در آورده است که مواردی از آن را استخراج و با کمی تلخيص تقدیم خوانندگان می شود.

ا- محمد بدری

در سال ۱۲۹۲ در بندرلنگه دیده به جهان گشود و از مهاجران اوزی مقیم لنگه محسوب می شود . دوران ابتدایی را در دبستان محمدیه می گذراند و در ایام جوانی به بندرعباس مهاجرت می کند. وی که ذوقی سرشار و طبع لطيف داشته از قلمی توانا و ذهنی سرشار برخوردار بوده است . از اوان جوانی به مطالعه متون ادبی همت گماشته ودر نوشتن مقاله ید طولانی داشته است . چنان که در روزنامه خاور به مدیریت شادروان استاد احمد فرامرزی مقالاتی نوشته است. وی با اداره فرهنگ وقت همکاری داشته است. بدری از شخصیت های نادری است که مقالات انتقاد آمیزی درباره اوضاع اجتماعی بندر لنگه در روزنامه خاور به چاپ می رساند. مقالات او در روزنامه های کیهان بارها به چاپ رسیده است بدلیل داشتن دانشو آگاهی فراوان تجاری فرهنگی ، چندین دوره به اتاق بازرگانی و انجمن شهر بندر عباس منصوب می شود. وی درسال ۱۳۷۵ شمسی در دبی دار فانی را وداع گفت.

۲- حسین خنجی

وی که به «وحیدی» شهرت داشت در سال ۱۲۹۰ در بندرلنگه متولد شد. عربی را به خوبی می دانست و ذوق ادبی و سرایش شعر داشته و تقویمی استخراج کرده بود که در سال ۱۳۳۱ ش اولین تقویم مخصوص نواحی خلیج فارس محسوب می شود. این تقویم براساس حساب نوروزی محاسبه شده

می توان گفت که گذشته نردبان آینده است. این است که شادروان عباس انجم روز در این خصوص می گوید : ..... چه نشسته اید که پیش از من و تو لیل و نهاری بوده است. و جای دیگری ایشان به نقل حسین بن علی (ع) اضافه می کند : ((الاصیل بجود))

بود.حساب نوروزی ، حساب کشتی ها، نوروز زراعی که حساب کشاورزان و کار آنها و نوروز سهیلی که حساب بادها باران های موسمی بوده شامل می شده است . این تقویم تا سال ۱۳۵۶ به چاپ می رسیده است و علاوه بر آن در این تقویم حساب اوزان و مقیاس ها و همچنین اوقات شرعی پنج گانه نماز نیز درج می شده است . وحیدی کتابی به نام لنجه (تاریخ لنگه) به زبان عربی چاپ کرده است.

۳- یوسف خنجی

وی در سال ۱۲۹۹ شمسی در بندرلنگه به دنیا آمد. پدرش لطفعی نام داشت و از تجار بنام بندرلنگه به شمار می رفت. حدود سال های ۱۲۸۰ شمسی ، لنگه دوران کسادی و بی رونقی خود را می گذراند و ناگزیر بیشتر تجار آن روزگار تصمیم به خروج از ایران گرفته و به حواشی خلیج فارس مهاجرت کردند.

یوسف که از استعداد و هوش بالایی برخوردار بود ، بوسیله برادر بزرگتر به مدرسه انگلیسی ها فرستاده شد برادر بزرگتر وی را به هندوستان روانه کرد تا نمایندگی تجاری خنجی در شبه قاره هند بر عهده گیرد . برادر ارشد او در سال ۱۲۸۳ و پدرش در سال ۱۲۸۶ شمسی در بحرین از دنیا رفتند. يوسف در خلال دیدار از فرانسه و انگلیس و سفر به شهر منچستر از کارخانه نخ ریسی آنجا دیدن می کند. ماحصل این سفر و این اندیشه خوب ، خرید کارخانه نخ ریسی از منچستر و حمل آن به ایران و نصب و راه اندازی کارخانه در محله خواجه عطای بندرعباس در سال ۱۳۰۹ شمسی است. این کارخانه در سه نوبت شبانه روز در بندر عباس کار کرد و کارگران زیادی را جذب نمود. پس از آن خنجی در تهران نیز

چنین کارخانه ای را در منطقه حسن آباد راه اندازی نمود اما با کارشکنی دولتیان این کار معوق می ماند. یوسف خنجی علاوه بر دست داشتن در صنعت و تجارت با انتشار روزنامه عصر و تاسیس دو باب سینما در تهران به نام های سینما خندان و سینما دنیا در جلوه گاه فرهنگی نیز گامی موثر بر داشت. ایشان در سال ۱۳۵۶ در سن 81سالگی در فرانسه بدرود حیات گفته است.

4-سعدی های بندرلنگه

دودمان سعدی های بندرلنگه ، از ملوکات فارس برخاسته و در زمره روسا و بزرگان ایلات و قبایل آن سامان بوده اند. پدر رییس حسن سعدی به جنوب فارس آمده و او در دوره قاجار در ملوک لارستان متولد شده است . سعدی های بندرلنگه با تاسیس نمایندگی های کشتیرانی خارجی در بندرلنگه به ایفای نقش پرداخته ، در رونق بخشیدن به تجارت منطقه و صادرات و واردات کالا از بنادر ایران و بالعكس ، منشا خدماتی بوده اند.

5-مصدر الاسلام ، سید عبدالرحيم

سید عبدالرحیم متخلص به «تائق» در سال ۱۲۰۲ شمسی در روستای دژگان شهرستان بندرلنگه چشم به جهان گشود. وی در مدرسه علوم دینی محمدیه دژگان زیر نظر پدرش تحصیل علوم شرعيه اعم از معقول و منقول را دنبال کرد و با اینکه وی از محضر درس پدر به جایی مسافرت نکرد اما با هوش سرشاری که داشت به مدارج عالی علمی رسید و توانست بعد از پدر جانشین او شود و سرپرستی و تدریس مدرسه محمدیه دژگان را بر عهده بگیرد . وی مردی عالم و زاهد و صاحب ورع و تقوا و مروج طریقه قادریه و طرفدار تصوف و عرفان بود. کتاب « مظهر المسالک في شرح عمده الالسالک» را در کنار سیزده کتاب دیگر تالیف کرد و در سال ۱۳۱۶ شمسی دار فانی را وداع گفت.

6- سید کامل کاملی

مرحوم کاملی در سال ۱۲۸۱ شمسی در بندرلنگه دیده به جهان و برای گشود. در جوانی به همراه پدر که تجارت مروارید می کرد، راهی هندوستان شد. در آنجا در دانشگاه کشاورزی به تحصیل پرداخت. در سال ۱۳۰۶ شمسی دوباره به بندرلنگه بازگشت و به تجارت مشغول شد. مدتی در روستای شناس از توابع بندرلنگه به کشاورزی اشتغال داشت سپس به بندرعباس مهاجرت کرد و در سال ۱۳۱۲ شمسی به آموزشگاه افسری شهربانی در تهران رفت و پس از فراغت از تحصیل برای انجام دادن خدمت پلیسی به بندرعباس بازگشت و سی سال تمام در سمت های مختلف از جمله ریاست شهربانی بندرعباس به خدمت مشغول گردید. در سال ۱۳۶۱ شمسی به درجه سرهنگی رسید و با همیندرجه در همان سال بازنشسته شد و سرانجام در سال ۱۳۵۲ شمسی در تهران بدرود حیات گفت . سرهنگ کاملی، دارای ذوقی سلیم و طبعی لطیف بود ، دیوان اشعار او به همت دخترش خانم عصمت کاملی به چاپ رسیده است . در پایان برای حسن ختام این گفتار دو بیت آخر شعر «وصال» او را می آوریم :

بدا دلبر که صبر بیش از ام نی

بدا تا شعله ام خاموش وابه

برز آب وفا بر جسم کامل

که خون داغ مو از جوش وابه

۷- گله داری ها

نامبرداران این قوم سه برادر بودند به نام های حاج عبدالرحیم ،حاج عبدالرحمن و حاج حسن گله داری. ایشان در بندرلنگه صاحب کشتی های بادبانی بودند. در این خانواده ، شخصیتی که بیش از دیگران به شهرت رسیده ، مرحوم حاج شیخ احمد گله داری بوده است. وی با گذشت و سخاوتمند بوده و ثروت و مکنت او گره از مشکلات زندگی مردم را می گشوده است. شیخ احمد دارای دو فرزند به نام های شیخ حسین و شیخ عبدالله بوده است.

حاج احمد مسقطی

مسقطی در سال ۱۲۹۹ شمسی در بندرلنگه به دنیا آمد دوران کودکی را با انس به قرآن و فراگیری آن و تحصیل در دبستان محمدیه گذراند در سال ۱۳۱۷ شمسی به استخدام اداره فرهنگ بندرعباس در آمد و برای خدمت به محرومان بندر جاسک را بر گزید. مسقطی از فرهنگیان به نام و از فقهای برجسته بود. ادامه خدمت شرعی و فرهنگی در جاسک موجب محبوبیت وی در بین مردم منطقه گردید به طوری که معتمد و طرف مشورت اهالی شد. او به زبان های عربی و انگلیسی تسلط داشت . حاج احمد در طول عمر خویش سی و سه بار توفیق زیارت خانه خدا را یافت او در سال ۱۳۷۲ دار فانی را وداع گفت.

عباس انجم روز

روز انجم روز در خرداد ماه سال ۱۳۰۶ شمسی در بندرلنگه به دنیا آمد. در چهار سالگی به همراه پدر به ابوظبی مهاجرت کرد و در هفت سالگی در مکتب خانه آنجا، به آموختن قرآنکریم و دروس متداول آن زمان پرداخت و در 14 سالگی به وطن بازگشت و در یکی از مدارس بندرلنگه در کلاس سوم پذیرفته شد، پس از فراغت از تحصیل در سال ۱۳۲۰ شمسی به امور بازرگانی پرداخت. به خدمت گمرک بندرلنگه در آمد و در کنار کارهای تجاری و اداری به مقاله نویسی در روزنامه های کشور پرداخت. از ایشان کتابهای برقع پوشان خلیج فارس و دریای عمان ،خرما ستان ایران ، فرهنگ دری، جغرافیای تاریخی لارستان و بنادر جزایر ، اعلام و شخصیت ها به یادگار مانده است . انجم روز در روز ۲۵ فروردین سال ۱۳۸۳ در بیمارستان بندرلنگه جان به جان آفرین تسلیم کرد.