بندرلنگه شهر مروارید هرمزگان را بیشتر بشناسیم

بندرلنگه با مساحتی برابر۲/۹۳۸۵ کیلومتر مربع در کنار آب های شمالی خلیج فارس، در غرب و جنوب غربی استان هرمزگان، در ۳۳ درجه و ۲۶ دقیقه عرض شمالی و ۵۴ درجه و ۵۳ دقیقه طول شرقی قرار دارد. بلندی این شهرستان از سطح دریا ۵/۱۳ متر است و تا مرکز استان ۲۰۵ کیلومتر فاصله دارد.

براساس برآورد سال ۱۳۸۵ شهرستان بندرلنگه ۹۷۳۴۱ نفر جمعیت دارد و به زبان فارسی با گویش محلی سخن می گویند. این شهرستان آب و هوایی بسیار گرم و مرطوب دارد و درجه حرارت به دلیل رطوبت و وزش باد بالاست و بارندگی در آن متغییر و گاه همراه با باران های سیل آساست.

این شهرستان ۳ بخش، ۴ شهر و ۸ دهستان دارد:

بخش مرکزی: شهر بندرلنگه، کنگ، دهستان : حومه ، دژکان، مغویه، مهران.

بخش کیش: شهر کیش، دهستان : کیش ، لاوان

بخش شیبکوه: شهرک چارک، دهستان: چارک، مقام

بندرلنگه در زمان هخامنشیان از بنادر مهم تجاری خلیج فارس بوده و از آن به نام «گوگانا» یاد شده است. این بندر در زمان کریم خان زند با ارتباطات دریایی و رونق تجاری آباد گردید. طوایف عرب قواسمی و جواسمی به امر و اجازه کریم خان زند با توجه به سیاست نظامی و بازرگانی وکیل الرعایا، در بندرلنگه ساکن شدند و از آنجا که دریانوردانی دلیر و بازرگانانی خبره بودند، به آبادی و رونق این بندر همت گماشتند. بندرلنگه در گذشته به بندر مروارید شهرت داشته و دارای بافت شهری بسیار زیبایی بوده است. بندرلنگه دارای بیش از ۱۵ محله مسکونی قدیمی بوده و از لحاظ قدمت دارای دومین مدرسه کشور پس از دارالفنون و دومین فرودگاه کشور پس از قلعه مرغی است. شهرداری آن نیز با قدمتی ۱۰۰ ساله دارای اولین طرح جامع شهری کشور می باشد. عده ای وجه تسمیه «لنگه» را به یکتایی آن در تجارت مروارید در جنون می دانند و گروهی هم معتقدند که لنگه به بزرگ محله این بندر که لنگیه نام داردف منسوب است. مرکز این شهرستان، شهر بندرلنگه است و از مهمترین صنایع شهرستان بندرلنگه به ویژه شهر بندرکنگ لنج سازی است.

• شهر لنگه

شهر لنگه مرکز شهرستان با پهنه ای حدود ۲۰ کیلومتر مربع، در جنوب غربی هرمزگان، در کنار خلیج فارس قرار دارد. این شهر از سوی شمال به آبادی بارچاه، از غرب به کوه بستانه و از شرق و جنوب به خلیج فارس محدود است. بلندی شهر لنگه از سطح دریا ۱۰ متر و فاصله هوایی آن تا تهران ۱۰۷۲ کیلومتر است.

• بندرکنگ

شهر کنگ از بنادر مهم و تاریخی استان، با پهنه ای حدود ۱۰ کیلومتر مربع، در شمال شرقی شهر بندرلنگه و در کرانه شمالی خلیج فارس، در کنار راه بندرلنگه ـ بندرعباس قرار دارد. این شهر از سوی شمال به آبادی باوِرد، از جنوب غربی به بندرلنگه، از شرق و جنوب به خلیج فارس و از  غرب به آبادی های دهستان حومه بندرلنگه محدود است. میانگین بلندی بندرکنگ از سطح دریا ۵ متر است و دارای آب و هوای گرم و مرطوب، با رطوبت بالا می باشد.

• شهر کیش

کیش، با پهنه ای حدود ۴۶/۹۰ کیلومتر مربع، در نزدیکی کرانه جنوبی ایران، در میان آب های خلیج فارس قرار دارد. این جزیره از سوی شمال به آبادی های گرزه و کلات، از شمال غربی به جزیره هندرابی، از جنوب شرقی به جزیره فارور و از جنوب به امارات متحده غربی محدود است. درازای جزیره کیش ۱۵ و پهنای آن را ۷ کیلومتر تخیمن زده اند. بلندترین نقطه آن از سطح دریا ۴۵ متر، فاصله هوایی جزیره تا تهران ۱۰۵۲ کیلومتر و فاصله دریایی آن تا بندرعباس۱۷۰ مایل است.

کیش دارای زمینی هموار و بدون عارضه طبیعی است. بلندترین نقطه آن در خ اور جزیره، ۴۵ متر از سطح دریا بلندی دارد و کرانه ها شیب اندکی به سمت دریا دارند. این جزیره جزو نواحی گرم و مرطوب است و رطوبت هوای آن به نسبت بالا است. ساکنان محلی جزیره کیش به زبان فارسی و عربی سخن می گویند. جزیره کیش مردان دانشمند بزرگی مانند شمس الدین محمد کیشی(حکیم و عارف بزرگ سده ۷ هـ.ق)، ملک قطب الدین تهمتن(فرمانروای کیش و هرمز در سده ۸ هـ.ق)، امام سعدالدین ارشد(از عالمان و نویسندگان سده ۵ هـ.ق)و ... را در دامان خود پرورانده است.

آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری

شهر بندرلنگه را باید شهر مساجد و برکه ها نامید، زیرا در این شهر برکه ها و مساجد ارزشمندی وجود دارد که بیشتر آنها در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده اند.

• خانه فکری

بنای خانه فکری توسط یکی از تجار معروف بندرلنگه به نام مرحوم حاج عبدالواحد فکری احداث شده است. این بنا با بادگیری های بلند و زیبای خود یکی از الگوهای اصلی معماری جنوب محسوب می شود.

• مسجد ملک ابن عباس

این مسجد به دستور حاج محمدبن عباس برای سیدمحمد عالم ساخته شد. ابن عباس از تجار معروف بندرلنگه بود و برای ساختن مسجد و مناره آن استادی به نام حاج محمد را از نجف آوردند. این مسجد مناره بسیار زیبایی به ارتفاع ۲۲ متر با قطر ۵/۳ متر دارد.

• مسجد افغان

این مسجد در محله افغان بندرلنگه قرار دارد و یک شبستان زمستانی و یک شبستان تابستانی دارد که ستون های آن با گچبری قالبی زیبا و برجسته شده است. تاریخ ساخت این بنا سال ۱۲۷۰ هـ.ق است.

• مسجد خداداد

این مسجد در محله مساح بندرلنگه قرار دارد و به عنوان اولین مسجد تشیع در این بندر، هنوز صورت تاریخی خود را حفظ کرده، محراب آن تزیینات گچبری بسیار زیبایی دارد.

• قلعه لشتان

قلعه لشتان بر روی کوهی در فاصله ۶ کیلومتری بندرلنگه ساخته شده، این قلعه احتمالاً از طریق یک تونل زیرزمینی به دریا راه داشته است. عده ای هم معتقدند که ساختمان قلعه لشتان متعلق به دوره هخامنشی است. برخی نیز آن را مربوط به دوره حضور پرتغالی ها در منطقه می دانند.

• قلعه مغویه

قلعه مغویه در ۴۱ کیلومتری غرب بندرلنگه در روستای بندر مغویه واقع شده است. ساختمان قلعه، تعداد زیادی اتاق در دو یا سه طبقه و یک برج نگهبانی و دو بادگیر دارد. ستون های ساختمان با سنگ های تراشیده و گچبری های زیبای اتاق ها و درهای چوبی خراطی شده، قابل توجه هستند این بنا متعلق به شیخ احمد مرزوقی است.

• بافت تاریخی بندرکنگ

بندرکنگ در فاصله ۵ کیلومتری بندرلنگه قرار دارد. در بافت قدیم آن، خانه های زیبایی با بادگیرهای سر به فلک کشیده، از ساده ترین شکل ها تامواردی با تزیینات فراوان به چشم می خورد.

• خانه گلبتان

این خانه از بناهای زیبای دوره قاجاریه در بندر کنگ است که یک حیاط مرکزی با تعداد زیادی اتاق و چند بادگیر دارد. طاق ها و گچبری ها ی زیبای آن نمایانگر هنر استادکاران آن دوره می باشد.

• ساحل مهتابی

زمانی که ۵ ماه از سال، بسیاری از نقاط جهان را یخبندان، برف و سرما فراگرفته، سواحل زیبای خلیج فارس آب وهوایی آرام و مطلوب دارد . سواحل مهتابی بندرلنگه محلی مناسب برای تفریح و شنا است.

• چشمه آب گرم بادون

این چشمه آب گرم در مسیر بندرلنگه به روستای گزیر قرار دارد. آب این چشمه از شکاف سنگ های مارنی از زمین خارج می شود. در اطراف چشمه، استخری احداث شده که آب آن به مصرف کشاورزی می رسد.

• چشمه آب گرم آسک

آب گرم آسک در مسیر بندرلنگه به روستای گزیر واقع شده که در مظهر چشمه تعداد حوضچه طبیعی وجود دارد و بازدید کنندگان می توانند در آن استحمام کنند. آب این چشمه در ردیف آب های سولفات کلسیم همراه با منیزیم و کلرورید سدیم است.

• چشمه آب گرم ملایجی

این آبگرم در مسیر جاده بندرلنگه به بندرکنگ قرار دارد و املاح معدنی آن از نوع گوگردی است.

• آب گرم چارک

این چشمه در مسیر جاده بندرلنگه به گاوبندی قرار دارد. مظهر چشمه در بستر رودخانه تنگخوان است و آب آن در ردیف آب های گوگردی است.

از مهمترین آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری شهرستان بندرلنگه می توان به موارد زیر نیز اشاره کرد:

مسجد غیاث، حسینیه بنگی، مسجد افغان، مجسد آقا، حسینیه غضنفری، مسجد گرگ، حسینیه بی بی، برکه دریا دولت، پنج برکه، برکه خلیف، خانه بستکی، خانه سعدی، خانه واحدی، حمام معتمدی، برج مدور کنگ، برکه های کنگ، مجموعه برکه های بشاری، کوه شو، کوه سیاه، امامزاده شیخ ابوالقاسم حصور، امام زاده شیدا، امامزاده شیخ حمزه و کارگاه های لنج سازی بندرکنگ.

جزایر

• جزیره کیش

این جزیره از نظر محیط زیست از بکرترین مناطق طبیعی خلیج فارس است که جغرافیای ویژه ی آن، زمینه های مساعدی برای گسترش جهانگردی و تجارت فراهم ساخته است.

سواحل مرجانی، آکواریوم بزرگ دریایی، اسکله تفریحی، ورزش های آبی، غواصی، معماری خاص، شهر تاریخی حریره، مسجد ماشه، کشتی یونانی، پارک دلفین ها و ... در کنار مجتمع های تجاری بزرگ، از مهمترین جاذبه های گردشگری کیش هستند.

• جزیره لاوان

این جزیره از شمال شرقی به بندر مقام، از شرق به جزیره شیدور و از جنوب به حوزه های نفتی رسالت، رشادت و سلمان محدود می شود. وسعت این جزیره ۷۶ کیلومتر مربع است که تا شهر بندرلنگه ۹۱ مایل دریایی فاصله دارد. در حال حاضر صنایع جزیره منحصر به تاسیسات نفتی است که با نام مجتمع پالایشگاه لاوان فعالیت دارد. مهمترین کالای صادراتی جزیره مروارید است که در فصل خاصی، اهالی به صید آن می پردازند.

• جزیره هندورابی

این جزیره با ۸/۲۲ کیلومتر مربع مساحت در فاصله ۱۳۳ کیلومتری بندرلنگه قرار گرفته است. فعالیت اقتصادی بیشتر اهالی آن، صید و غواصی است. این جزیره از نظر طبیعی یکی از جزایر زیبای استان است که امکانات و استعداد های طبیعی آن چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند.

• جزیره شتور(شیدور)

این جزیره در ۵/۱ کیلومتری جنوب شرقی جزیره لاوان قرار دارد. جزیره شیدور از با ارزش ترین و مهمترین پناهگاه های حیات وحش در خلیج فارس است و یکی از مناطق حفاظت شده کشور می باشد.

این جزیره به عنوان منطقه نمونه گردشگری به تصویب رسیده است.

صنایع دستی

• گلابتون دوزی

به وسیله سوزن های خاصی با نوک برجسته به نام قلاب انجام می شود و طرح های زیبایی از نخ با روکش فلزی نقره ای یا طلایی بر روی پارچه به تصویر کشیده می شود.

• خوس دوزی

بر روی پارچه توری با نوارهای نقره ای باریک انجام می شود.

• زری دوزی و سوزن دوزی

از مهمترین صنایع دستی بندرلنگه است که توسط زنان تهیه می شود.

• برقع

برقع پوششی است که دختران جوان بعد از ازدواج به صورت می زنند، به طوری که قسمتی از گونه ها و ابروها و بینی را از دیدگان نامحرم و تابش نور آفتاب محفوظ نگه می دارد.

غذاهای محلی

قلیه ماهی ، ماهی سرخ کرده، شوربا، دم پختک یا مجبوس، تلیت گوشت، هواری، ناشف، دُسی، هریسه، مهیاوه و سوراغ از غذاهای محلی بندرلنگه است.

شیرینی ها

چنگال: که ترکیبی از آرد گندم و خرما و روغن حیوانی است که به صورت خمیر در می آورند.

خم فروش: که ترکیبی از آرد برنج، شکر، زعفران و تخم مرغ است که با روغن سرخ می شود و به صورت کلوچه در می آید.

جُلاب: نوعی حلوا است که از آرد سرخ کرده و شیره خرما و فلفل که در روغن سرخ شده به دست می آید.

لگلی مات، حلوای خبیث، شیرین خاکو، شیرینی عصیه از دیگر شیرینی هاست.

انواع نان

عناوین نان هایی که در بندرلنگه طبخ می شوند عبارتند از: نان تومشی، نان فلزی، نان تنوری، نان خمیر، نان تنکی، نان فتیر، نان شُل شُلی، نان گُپکی و نان رگاگ