شهر جناح از شهرهای باستانی و تاریخی جنوب ایران است که تحولات زیادی را در بستر تاریخ
پشت سر گذاشته است. مشاهیر و بزرگان این شهر تاریخی در ترقی، رونق و ایجاد موسسات عمرانی، فرهنگی، مدنی و اقتصادی شهر نقش مهمی داشتند. در مباحث پیشین به نقش جناب آقای حاج ابراهیم عباسی، حاج عقیل عباسی،حاح منصور عباسی ،استاد احمد مدان، جناب آقای شرفا شرفایی، سرکارخانم رابعه فرشادی، حاج احمد درود و دیگر بزرگان شهر در آبادانی این شهر پرداخته شد و اقدامات فرهنگی وعمرانی این بزرگان بررسی گردید و در ادامه مباحث نیز به اقدامات دیگر افراد به صورت مفصل پرداخته می شود.
تا نشان داده شود که مشاهیر و بزرگان شهر جناح همواره در آبادانی شهر جناح کوشا بودند و با تجربیات خودتلاش می نمودند خدمات مهم شهری از جمله لوله کشی آب، برق کشی و دیگر مولفه های عمران شهری راپیگیری نموده و جناح نسبت به زمان خودش در این زمینه نسبت به خیلی از شهرهای جنوب ایران پیشرو بوده است. وجود دکل صداسیما در کوه جناح، حفاری چاه گاز در جناح، نمایندگی فروش روزنامه کیهان در جناح،لوله کشی آب شیرین از هرنگ به جناح و غیره از جمله مواردی بوده است که نگاه ما را به مصاحبه جناب آقایمحمد کارگر تاریخ زنده « ناصر چمن پیرا با همکاری جناب آقای میلاد کارگر با مرحوم محمد کارگر تحت عنوان جناح جلب کرد. نگارنده نیز آشنایی با جناب آقای محمد کارگر و خدمات ایشان داشته و با در اختیار قرار دادنمصاحبه شنیداری مرحوم محمد کارگر توسط جناب آقای داریوش کارگر پسر مرحوم محمد کارگر به نگارنده،
تلاش گردید به خدمات ایشان به شهر جناح در کنار سایر بزرگان جناح نیز پرداخته شود. این نوشتار که با حمایتهای فرهنگی شورای اسلامی شهر جناح و شهردار پرتلاش و فرهنگ دوست این شهر جناب آقای مهندس محمدجلالی به به رشته تحریر در می آید، در نظر دارد به نقش بزرگان جناح در آبادانی جناح در بستر تاریخ بپردازد ونشان دهد که مشاهیر، بزرگان و دلسوزان هر شهر تا چه حد می توانند در آبادانی یک شهر تاثیرگذار باشند.شهر جناح در بستر تاریخ همواره یک شهر فرهنگی با پیوستگی اقوام متعدد بوده است. مشاهیر و بزرگان جناح باهمیاری و همکاری هم نقش مهمی در آبادانی شهر جناح داشته و همواره دغذغه این شهر را داشتند. جناب آقایمحمد کارگر که در این نوشتار به خدمات ایشان پرداخته می شود در مصاحبه با آقای ناصر چمن پیرا با همکاریمحمد کارگر هستم متولد «: آقای میلاد کارگر این گونه عنوان نموده است 1303 شمسی. اهل و ساکن جناح میباشم. سکونت قبلی ما روستای هرم در استان فارس بوده است. پدر و پدر بزرگم مدتی در انوه سکونت داشتند وبعد از مدتی از انوه به جناح آمده و چون مورد احترام حاکم وقت جهانگیریه، احمد خان شهید، بودند، از پرداختمالیات معاف بودند. در اواخر دوره صفوی سیصد خانوار از روستای هرم به طرف جهرم، فیشور، انوه، بحرین ومدینه مهاجرت کردند که همه آن ها از یک طایفه بودند. کار ما درست کردن ملکی) نوعی کفش قدیمی( کمرگیریو شیوه کشی) ساخت رویه و تخت کفش و دمپایی آن زمان( بود. اصل کمرگیری جناح را آقای عبدالله محمداحمد انجام می داد که پدر من هم نزد ایشان کار ساخت ملکی و انجام شیوه کشی و کمرگیری را یاد گرفتند. منهم نرد پدرم کار پینه دوزی را آموختم و پس از آن به مدت 12 سال جهت کار در شرکت نفت به آبادان رفته،سپس به جناح برگشتم. در آبادان هم درس می خواندم و هم کار می کردم. پس از برگشتن به جناح، مدتیدر
». کارهای تعمیر رادیو و تلویزیون بودم و پس از آن به کشورهای بحرین و دبی برای کار مسافرت کردم همچنان که از مصاحبه با آقای محمد کارگر بر می آید، در آن زمان مردم از شهر جناح و جنوب ایران به آبادانکه شرکت نفت نیاز به کارگر داشت، مهاجرت می کردند. در آن زمان شهر آبادان دارای مدارس فعال بوده است وافرادی نظیر محمد کارگر که به آبادان می رفتند، هم کار می کردند و هم به تحصیل خود ادامه می دادند. آبادانتحت تاثیر شرکت و پالایشگاه آبادان دارای شهرسازی و شهرنشینی پیشرفته ای بود و افرادی نظیر آقای محمدکارگر وقتی شهرنشینی و شهرسازی را در آن شهر به عینه می دیدند، وقتی به جناح بر می گشتند، متمایل بودندتا در شهر خودشان هم برق کشی، لوله کشی و دیگر صناعات شهری را داشته باشند. از دیگر موارد مهمی که در
این مصاحبه به آن اشاره شده است، شیوه کشی و کمرگیری و ساختن ملکی در شهر جناح است و این امر نشانمی دهد که مردم جناح در هر دوره تاریخی و منطبق با هر دوره با توجه به نیازهای جامعه خود اهل فنون و حرفههای متعدد بود و در بسیاری از صنایع دستی آن زمان پیشرو بودند. مهاجرت اهالی هرم به ناحیه جهانگیریه ومناطق دیگر هم از جمله موارد مهمی است که نشان از تداوم مهاجرت از استان فارس به نواحی جنوب ایران تحتتاثیر عوامل متعدد در بستر تاریخ می باشدو خوانین بنی عباسی بستک نیز از مهاجرین در هر مکان به خوبیاستقبال می نمودند.
محمد کارگر از ادامه مصاحبه خود عنوان نموده بود که با ورود به انجمن شهر جناح که در آن زمان به جای شورای اسلامی کنونی فعالیت می کردند، در اقدامات عمرانی جناح مشارکت نموده و شروع به کارهای عمراننمودند و در ارتباط با کدخداهای جناح می گوید: تا جایی که شنیده ام اول شیخ هاشم دوم شیخ محمد)شمد(،سوم شیخ اسحق فرزند شمد شیخ هاشم و بعد شیخ محمد شیخ عبدالقادر) بنی هاشمی( و در آخر عزیزالله خانبنی عباسی که به مدت 18 سال کدخدای جناح بود.البته پیش از این ها هم کسانی بودند که من اطلاعی ندارم.از سال 1330 در جلو « : در زمینه نحستین فروشنده مطبوعات در جناح نیز آقای محمد کارگر عنوان می داردمنزل اجدادی ما و پشت مسجد مارکه جایی بود به نام لنگهار که آنجا کسانی که اهل مطالعه بودند، جمع می
شدند و کتاب و مجله می خواندند و یا در بعضی وقت ها هم جلسه شاهنامه خوانی در آنجا برپا می شد و تعدادزیادی مردم آنجا جمع می شدند و به این ترتیب کسانی که سواد هم نداشتند از مسایل ایران و دنیا آگاه می شدندو در آنجا کتاب های مولود، فردوسی، سعدی و حافظ مطالعه می کردند و حتی در آنجا مراسم شروه خوانی هم برپا می شد. تقریبا می توان گفت یک انجمن همیشه آنجا برپا بود. چون استاد عبدالرحمن فرامرزی سردبیرروزنامه کیهان بود و در این روزنامه مقاله می نوشت، اکثر مردم جناح به روزنامه کیهان علاقه داشتند. مجله هایکه من به جناح می آوردم شامل کیهان، کیهان بچه ها، تهران مصور، روسنفکر و بسیاری از روزنامه ها و مجلات
گفته های آقای کارگر نشان می دهد که مردم جناح به مطالعه علاقه مند بوده و تاریخ فرهنگی جناح ». دیگر بود سابقه بسیار طولانی دارد. چون متقاضی کتاب و مجله در شهر جناح زیاد بوده است، آقای کارگر اقدام به آوردن مجلات متعدد به این شهر در آن زمان می نمود و از این نظر نیز شهر جناح نسبت به خیلی دیگر از شهرهای جنوب ایران پیشرو بوده است. آقای محمد کارگر اهمیت زیادی به گسترش علم و دانش و تاسیس مدارس در شهر جناح و اطراف جناح داشته و ارتباط خوبی نیز با استاد عبدالرحمن فرامرزی و خاندان فرامرزی داشته است.
استاد عبدالرحمن فرامرزی و دیگر خاندان فرامرزی به خانه ایشان در شهر جناح رفت و آمد داشتند.) کوه بر،مصاحبه، 1399 ( در بسیاری از امور مربوط به عمران منطقه جنوب ایران و از جمله راه گوچی، آقای کارگر نزد عبدالرحمن فرامرزی که نماینده مجلس بوده رفته و استاد فرامرزی ایشان را به وزارتخانه مربوطه معرفی کرد.
چگونگی احیا و تسطیح راه گوچی بدین گونه بود که کدخداها و افراد محلی در منطقه جمع شده و از جمله اینافراد آقایان محمد یوسف خردمند، عبدالله خردمند، عبدالله صابری از گچویه و عبدالله دریانورد کدخدای هرنگ بودند که محمد کارگر را به نمایندگی از طرف خود برای ساختن راه گوچی که یک راه بسیار قدیمی و صعبالعبور بود به تهران فرستادند. در تهران آقای محمد کارگر به نزد استاد عبدالرحمن فرامرزی در مجلس شورای ملی رفته و استاد فرامرزی ایشان را به آقای حمید صیاد وزیر راه وقت معرفی نمود. بالاخره اداره راه آن زمان موافقت کرد که این راه به صورت اساسی ساخته شده و بودجه ه اش را تا حدودی متقبل گردد و این راه با کمک های مردمی و دولت ساخته گردید. بیست و یک روز نخست کار آقای محمد کارگر و آقای عبدالله صابری برای
تشویق کارگرانی که از روستاهای متعدد در ساخت راه به صورت دریافت حق الزحمه مشارکت داشتند، در نزدکارگران ماندند) داریوش کارگر، مصاحبه، 1399 ( و داستان ساخت این راه در نوشته ای به دستخط مرحوم عبدالله صابری هنوز هم موجود است. این مهم به خوبی نشان می دهد که آقای محمد کارگر در ساخت و احیا راه گوچیکه منطقه بستک را به خلیج فارس متصل می کرده است، نقش زیادی داشته است. چون پس از خراب شدن وعدم استفاده مسیر خورجناح، تنها مسیری که ناحیه جهانگیریه را به بندرلنگه و خلیج فارس وصل می گرد، راهی
بود که از گردنه گوچی می گذشت.مسیر گوچی یک مسیر فرهنگی و تجاری نیز بوده است و بستک و لار از این مسیر به بندرلنگه متصل می گردیدهاست. آقای محمد کارگر همچنین اهمیت زیادی برای تحصیل علم و دانش فرزندان خود و دیگران قایل بوده استو در آن زمان برخی از دختران جناحی برای تحصیل و ادامه تحصیل به بندرلنگه رفته و علیرغم پر خطر بودن وصعب العبور بودن مسیر گوچی از این مسیر استفاده می کردند. محمد کارگر در مصاحبه خود عنوان داشته که
در راه اندازی و ساخت مدارس در روستاهای فتویه، گچویه، مدرسه دکتر شریعتی جناح و مدرسه دخترانه رسالت جناح در کنار سایر بزرگان منطقه بستک و جناح نقش ایفا کرده است.
